Okruglim stolom „Održiva zelena tranzicija” završen jednogodišnji projekat  

08 Jun Okruglim stolom „Održiva zelena tranzicija” završen jednogodišnji projekat  

U proteklih godinu dana na području opština Nikšić i Danilovgrad u okviru projekta “Mislimo, djelujmo, inspirišimo svoju okolinu za održivi razvoj“ koji je implementiran u partnerstvu NVO za očuvanje prirode i promociju turizma „Morakovo“, Nikšić i NVO Demokratske evropske inicijative, Danilovgrad sprovedeno je niz aktivnosti, koje su, sa ponosom možemo istaći, privukle pažnju zagovornika zaštite životne sredine na području Crne Gore.

Okruglim stolom pod nazivom “Održiva zelena tranzicija”, koji je  organizovan 08. juna 2022, godine u Nikšiću, završen je projekat, koji je samo uvod u nadograđene aktivnosti promocije instrumenata zelene tranzicije za održivi lokalni razvoj, koje tek treba da uslijede u narednom periodu. Događaj se realizuje sa ciljem da inspiriše poslovne krugove i predstavnike vlasti da ulažu u izgradnju zelenije budućnosti naglašavajući važnost integracije ekonomskih i ekoloških politika na način koji otvara mogućnosti za nove izazove ekonomskog rasta.

Na okruglom stolu učešće su uzeli Igor Jovanović (Direkcije za upravljanjem otpadom, Ministarstvo ekologije prosornog planiranja i urbanizma),  Ana Manović (Direkcija za upravljanjem otpadom), Milka Rajković Mitrović (Agencija za zaštitu životne sredine), Luka Mitrović  (Univerzitet Mediteran Fakultet za turizam),  Milena Rmuš (Privredna Komora Crne Gore), Vera Mirković (Opština Nikšić), Slavka Grgurević (Lokalna turistička organizacija Nikšić), ing Branko Glomazić i Miloš Džiknić (EPCG). Podjednako važni na ovom događaju bili su predstavnici NVO organizacija koje su prepoznalale važnost tematike kojom smo se bavili u proteklih godinu dana: NVO Media Tim, NVO Agro eko Lukovo, NVO Agroturistički klaster, Unified Club Naša škola ekonomska, Eko škola JU Naša škola ekonomska, NVO ODA (Omladinski društveni angažman),  NVO Ekološko udruženje mladih „Zeleni centar“, NVO Evergreen i NVO Vagabundo. Oni su kroz konstruktivni dijalog razmijenili mišljenja, razmotrili sugestije i potrebu da se detaljno sagledaju dosadašnji rezultate i usmjerenja za buduće planove razvoja.

Za vrijeme trajanja projektnih aktivnosti organizovano je dvodnevna radionica, četiri seminara, jedan okrugli sto, formirane su stručne grupe, za klimatske promjene, biodiverzitet i očuvanje ekosistema i održivo korišćenje prirodnih vrijednosti, primjenu principa cirkularne ekonomije, energetsku tranziciju, i zaštitu prava životne sredine koje će djelovati u okviru Loklanog Ekološkog Parlamenti u Nikšiću i Danilovgradu, izrađen je Akcioni plan lokalnog ekološkog parlamenta za period 2022. – 2026. za Opštinu Nikšić i Opštinu Danilovgrad, podnijete su dvije inicijative za zaštitu gornjeg toka rijeke Zete, zaštitu Zabrana Kralja Nikole, potpisan memorandum o saradnji sa nizom lokalnih nevladinih organizacija i privrednog sektora. Takođe, Opština Danilovgrad i Opština Nikšić,  prihvatile su Memorandum o razumijevanju i saradnji, delegirajući predstavnike iz lokalnih institucija koji su svojim aktivnim učešćem doprinositi da se bolje spozna kako funkcioniše sistem žaštite životne sredine u lokalnom kontekstu.

U implementacijonom periodu primijećeno je da obje lokalna uprave nijesu izgradile okruženje u kojem se omogućava donošenje odluka na principima dobrog upravljanja: učešću građana u procesu donošenja odluka i transparentnom, odgovornom i delotvornom pristupu izradi javnih politika. Ovo posebno što, je dobro upravljanje proces upravljanja javnim resursima i donošenjem odluka. Strateška razvojna dokumenata, obje lokalna uprave se donose na “stari način” i bez uključivanja šire javnosti odnosno učešća lokalnih aktera iz privatnog i civilnog sektora, medija i građana korisnika prirodnih resursa naklonjenih lokalnom razvoju čime se ravnomerno odgovara na njihove interese, ali i ne doprinosi jasnijem definisanju sopstvenih i međusobnih odgovornosti.

Ovim projektom došli smo do zabrinjavajućih  saznanja da reforme koje prate proces EU integracija nijesu doprinijele demokratizaciji politika zaštite životne sredine koja je opterećena brojnim izazovima u lokalnom kontekstu, što bi pozitivno uticalo  na ispunjavanju mjerila u Poglavlju 27-Životna sredina i klimatske promjene.  Ovo posebno imajući u vidu stav da lokalne samouprave ne prepoznaju u dovoljnoj mjeri svoju ulogu ključnog nosioca procesa evropskih integracija već su u izvjesnom zaostajanju u sprovođenju politika životne sredine EU i procesa usklađivanja lokalnih ekoloških politika. U tom kontekstu, se nedovoljno izgrađuje stvarni partnerski odnos javnih vlasti i civilnog društva sa ciljem informisanja građana o procesu pristupanja  EU i  podizanju njihovih kapaciteta radi aktivnog učešća u tom procesu. Zbog toga, se na projketnom području nije ni stvorila najbolja platforma za svaki drugi, a posebno ekonomski prosperitet za strateški vođen i inkluzivan prelaz na niskokarbonski razvoj i primjenu instrumenata dvojne tranzicije (zelene i digitalne), kompatibilne sa smjernicama Sofijske deklaracije i Evropskog zelenog plana.

Uspjeh Lokalnog ekološkog parlamenta, neformalne platformne ekoloških vrijednosti je da podrži zajednice i kreatore politika da bolje razumiju dugoročno strateško razvojno planiranje zasnovano na participativnom pristupu u izjašnjavanju i donošenju odluka a kao novi kohezioni model da dobro uvezuje nacionalne i EU prioritete u lokalnim razvojnim politikama. Shodno listi prioriteta koji odgovaraju realnoj stvarnosti, stvoriti uslove za transformativne promjene  posebno u valorizaciji prirodnih i kulturnih potencijala u pogledu promocije inovativnih, uključivih i održivih rješenja za sadašnje i buduće društvene izazove.

Cilj okruglog stola je skretanje pažne na instrumente zelene tranzice koja podrazumijeva  primjenu koncepta održivosti u ekonomiji usluga ekosistema i bioiverziteta (kako dijelu zelene ekonomije) kao najvažnijeg segmenta zaštite životne sredine, kojim se osigurava profitabilnosti malih privrednika da povećaju učešće i prisustvo na tržištu tako što će se fokusirati na održiva rješenja koja donose korisne promjene u malim sredinama. Radi održivog i ravnomjernijeg ekonomskog razvoja lokalnih zajednica, potrebno je  jačati građansko učešće u razvojnom planiranju lokalnih perspektiva i traženju odgovora na buduće krize životne sredine u klimatskim promijenjenim uslovima i ostvarivanja uticaja na poboljšanje zakonskih predloga i rješenja u oblasti životne sredine.

Okrugli sto se organizuje u okviru projekta “Mislimo, djelujmo, inspirišimo svoju okolinu za održivi razvoj“. Projekat je podržan je kroz program „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE“ koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje (CGO), Friedrich Ebert Stftung (FES), NVO Politikon mreža i NVO Centar za istraživanje i zaštitu ptica (CZIP).

Program finansira Evropska unija.

Projekat se realizuje u Nikšiću i Danilovgradu u periodu od 11.06.2021.godine do 11.06.2022.godine